Tablica 1. Podział gruntów pod względem wysadzinowości

     Badaniami  powinny  być objęte  próbki  gruntów pobrane co najmniej na głębokość strefy przemarzania (od 0,8 do 1,4 m od  poziomu terenu).

 3. Materiały do ulepszenia mechanicznego nawierzchni gruntowej.

     Przy   naprawie   nawierzchni   gruntowej   można   stosować   mieszanki   do    ulepszaniamechanicznego: gliniasto piaskowego, gliniasto – żwirowego i z kruszywa odpadowego.

     Materiały  do ulepszania  mechanicznego  powinny odpowiadać wymaganiom określonym w Specyfikacji technicznej lub ustalonym indywidualnie.

     1/ Mieszanka gliniasto – piaskowa.  Optymalna  mieszanka  gliniasto-piaskowa    powinna mieć  ramowy  skład  uziarnienia  według  tablicy  3.   Krzywa   uziarnienia    mieszanki powinna posiadać uziarnienie ciągłe i leżeć w obszarze określonym na rysunku 1.  

     2/ Mieszanka gliniasto-żwirowa.   Optymalna  mieszanka gliniasto-żwirowa powinna mieć ramowy skład  uziarnienia  według  tablicy 4.  Krzywa  uziarnienia  mieszanki  powinna posiadać  uziarnienie  ciągłe  i  leżeć  w obszarach określonych na rysunku 2. Mieszanki  gruntów z kruszywami odpadowymi.

     Do mechanicznego ulepszania nawierzchni gruntowych zaleca się stosować:                                                                

- odpady  kruszywa  łamanego  (frakcje  od  0 do 4 mm,  od  0 do 8 mm, od 0 do 12 mm, od 0 do 16 mm),

- żużle paleniskowe i hutnicze po zakończeniu procesu ich rozpadu (frakcje od 2 do 31,5 m) wg PN-B-06731 [7].

     Materiały   te   powinny   mieć   odpowiednio   zróżnicowane  frakcje,  a  ich wskaźnik różnoziarnistości powinien spełniać warunek wyrażony wzorem: ³  5

Tablica 3. Ramowy skład uziarnienia optymalnej mieszanki gliniasto-piaskowej

Rysunek 1. Obszar uziarnienia optymalnej mieszanki gliniasto-piaskowej

Tablica 4. Ramowy skład uziarnienia optymalnych mieszanek gliniasto-żwirowych

Rysunek 2. Obszar uziarnienia optymalnych mieszanek gliniasto-żwirowych

3. Sprzęt.

   1.  Ogólne  wymagania  dotyczące  sprzętu  podano  w   niniejszej  Specyfikacji  technicznej

        wykonania i obmiaru usług.

   2.  W  zależności  od   zakresu   robót  oraz  sposobu  ich wykonania, Wykonawca powinien

        wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu:

        - równiarka, spycharka lub sprzęt rolniczy (brony, glebogryzarki, kultywatory,  pługi) do   

           rozkładania materiałów, mieszania, spulchniania i profilowania,

        - rozsypywarka, do rozsypywania kruszyw i spoiw,

        - przewoźny zbiornik na wodę, wyposażony w urządzenia do rozpryskiwania wody,

        - walec statyczny, gładki  lub  ogumiony, samojezdny  lub doczepny,   walec wibracyjny lub płytowy, zagęszczarka wibracyjna,

        - ręczny sprzęt do drobnych robót naprawczych, jak łopaty, oskardy , ubijaki ręczne itp.

4.Transport.

   1.  Ogólne wymagania dotyczące transportu  podano  w  niniejszej Specyfikacji  technicznej 

        wykonania i odbioru usług.

   2.  Transport gruntu i materiałów do ulepszania nawierzchni może odbywać się  dowolnymi 

        środkami  transportu,  przy  zabezpieczeniu  ich  przed  zanieczyszczeniem, zmieszaniem 

        z innymi materiałami i nadmiernym zawilgoceniem.

5.Wykonanie robót.

   1.  Ogólne   zasady  wykonania  robót  podano   w   niniejszej   Specyfikacji     technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych.

   2.  Sposób  wykonywania   robót   przy  naprawie   nawierzchni    powinien  być  zgodny  ze Specyfikacją   techniczną   oraz   odpowiadać   normą  technicznym  i  przepisom   prawa budowlanego.

        Podstawowe czynności przy wykonywaniu robót obejmują

        - roboty przygotowawcze,

        - naprawę nawierzchni,

        - roboty wykończeniowe.

Przy naprawie nawierzchni rozróżnia się następujące sposoby wykonania robót:

a/ dla nawierzchni gruntowej profilowanej z gruntu naturalnego:

-         remont cząstkowy,

-         profilowanie drogi,

-         naprawa kapitalna,   

b/ dla nawierzchni z mieszanki optymalnej gruntowej:

-         remont cząstkowy,

-         profilowanie drogi,

-         odnowa nawierzchni.

   3. Zapobieganie częstym  naprawom  nawierzchni  wymaga  starannej  i  stałej  konserwacji w  okresie istnienia.   Zapewnienie   prawidłowego  stanu    nawierzchni,   niezależnie  od sposobu  wykonania  konstrukcji  jezdni  oraz  od  pory  roku  powinno  dotyczyć  przede wszystkim:

-         należytego utrzymania profilu poprzecznego i podłużnego, w celu szybkiego

      odpływu wód deszczowych z jezdni i korony drogi,

-         utrzymania   przepływu  wody   w   rowach   przez   likwidację   zanieczyszczeń     

      (zamulenia,   zarastania  trawą,  rozmycia),  tj.  oczyszczenie   rowów,   naprawę uszkodzeń  i  przywrócenie  im  pierwotnego  kształtu oraz spadków podłużnych,uprzątania  resztek  śniegu z drogi, w okresie wiosennym, w celu nie hamowania odpływu  z  drogi  wód  po  stopieniu śniegu i zapobiegania przed rozmiękaniem korpusu drogowego.

   4. Przed  przystąpieniem   do  robót  należy,  na  podstawie  Specyfikacji  technicznej lub wskazań  inspektora  nadzoru  ustalić  lokalizację terenu robót - przeprowadzić pomiary geodezyjne niezbędne do szczegółowego wytyczenia robót.

   5. Roboty ziemne ewentualnie występujące należy wykonać  w sposób  zgodny  z niniejszą  Specyfikacją  techniczną  wykonania   i  odbioru   usług  lub  wskazaniami inspektora nadzoru.

   6. Naprawa nawierzchni gruntowej profilowanej z gruntu naturalnego.

       1/ Remont  cząstkowy  nawierzchni  z  gruntu  naturalnego,  obejmujący  usuwanie nieznacznych wybojów lub kolein, polega na:

           - wypełnieniu,  po  wysuszeniu  wyboju  lub  koleiny – gruntem  tego samego  rodzaju co pozostała część  nawierzchni,  pochodzącym  o  ile  możności  z  otoczenia   drogi,

           - zagęszczeniu gruntu warstwami grubości 10 do 15 cm, np. ubijarkami ręcznymi, zagęszczarkami płytowymi, a przy większym zakresie robót (np. z kilkoma wybojami położonymi  blisko  siebie  lub  dłuższą  koleiną)  lekkim  walcem  samojezdnym  lub przyczepnym do ciągnika,

           - wysuszeniu  wyboju  lub  koleiny,  który   zaleca   się  wykonywać  przez  wykopanie rowków odwadniających, odprowadzających wodę poza drogę.

       2/ Profilowanie  drogi  na  dłuższym  odcinku,  na   którym  znajduje  się  większa  liczba wybojów,   kolein  itp.,  ma   za  zadanie  poprawienie  poprzecznego  przekroju  drogi i wyrównanie jej nierówności w celu lepszego odwodnienia drogi.

           Profilowanie drogi zaleca się wykonywać równiarkami, lecz dopuszcza  się  też użycie innego sprzętu, np. spycharek i włoków.

           Profilowanie    najlepiej   jest   wykonywać   po   średnim   deszczu,    gdy   grunt   jest nawilgocony,   co   ułatwia   zarówno  ścinanie   gruntu  na  wygórowaniu,  jak i jego zagęszczenie. Liczba przejazdów równiarek do uzyskania należytego profilu jest różna i  zależy od  stopnia  zniszczenia  nawierzchni,  rodzaju gruntu i sposobu  profilowania.   

     W czasie profilowania równiarka powinna:

  - wyrównać   wyboje  ziemią   otrzymaną    przez   ścięcie   wygórowań,  powstałych z materiału wyniesionego z wybojów przez koła pojazdów w czasie suchej pogody oraz nierównomiernego zagęszczenia jezdni,

  - odtworzyć  profil  pierwotny  przez  ścięcie poboczy i przesunięcie otrzymanej stąd ziemi ku środkowi drogi z jednoczesnym wyrównaniem kolein.

 Profilowaną drogę, w zależności od decyzji inspektora nadzoru, można:

  -  nie wałować, zwłaszcza jeśli zakłada się krótkotrwałość zagęszczenia,

  -  wałować,   np.   walcem   drogowym,   zwłaszcza  przy spulchnieniu i rozścieleniu gruntu na drodze.

Profilowaną  drogę zaleca się, ze względów organizacyjnych, podzielić na odcinki,   które równiarka może naprawi w ciągu 1 do 2 dni.

Na bardzo krótkich odcinkach drogi dopuszcza się ręczne wykonanie profilowania przy użyciu łopat, oskardów i ubijarek.             

          3/ Naprawa kapitalna nawierzchni gruntu naturalnego ma na celu podniesienie wartości drogi przez:

-         poprawienie odwodnienia,

-         nadanie odporności nawierzchni na działanie ruchu.

Naprawa kapitalna obejmuje wykonanie profilowania z poprawieniem profilu podłużnego  i  poprzecznego  drogi  oraz  profilu rowów. W stosunku do profilowania poprzecznego przekroju drogi wg pkt. 2/, naprawa kapitalna powinna obejmować przesuw gruntu nie tylko poprzeczny ale i podłużny.

Sposób profilowania drogi powinien odpowiadać, w głównych zarysach, zaleceniom podanym w pkt. 2.

Naprawy kapitalne zaleca się wykonywać co 2 lata (w niektórych wypadkach częściej). Zalecaną porą wykonania robót jest wczesna wiosna.

       7.  Naprawa nawierzchni z mieszanki optymalnej gruntowej.

            1/Remont cząstkowy nawierzchni z mieszanki optymalnej gruntowej powinien

               obejmować:

-         osuszenie wybojów lub kolein za pomocą rowków odwadniających,

-         wypełnienie wybojów lub kolein gruntem o właściwości mieszanek optymalnych

(optymalne   mieszanki   gliniasto – piaskowe   i   gliniasto – żwirowe   zgodnie z technologią), względnie za zgodą inspektora nadzoru materiałem gruntowym ze ścięcia wygórowań nawierzchni,

-         zagęszczenie gruntu warstwami.

         2/Odnowa nawierzchni z mieszanki optymalnej gruntowej obejmuje:

-         sprofilowanie przekroju poprzecznego drogi oraz jej profilu podłużnego

-         dodanie gruntu, mającego właściwości mieszanek optymalnych oraz pogrubienie warstwy mieszanki optymalnej.

            Przed przystąpieniem do odnowy nawierzchni  należy  pomierzyć  jej  grubość, próbki nawierzchni   poddać   badaniu   laboratoryjnemu   w    celu   ustalenia  ilości i rodzaju gruntów,   które  należy   dodać  do  nawierzchni,  aby  ponownie otrzymać mieszankę o właściwościach optymalnych. Mieszanka optymalna gruntowa powinna odpowiadać wymaganiom normowym.

           Przy  odnowie  (naprawie  kapitalnej  nawierzchni)  zaleca  się   wykonać   następujące czynności:

- spulchnić nawierzchnię pługiem lemieszowym lub talerzowym w ten sposób, aby wyrównać wyboje i koleiny oraz nadać nawierzchni potrzebny spadek poprzeczny, który powinien wynosić po zagęszczeniu 4%,

- istniejącą nawierzchnie profilować równiarką na całej szerokości oraz głębokości odpowiadającej żądanej grubości nawierzchni przy uwzględnieniu ewentualnych dodatków,

- rozścielić równą warstwą ustaloną ilość materiału doziarniającego za pomocą samochodów wywrotek lub układarek drobnego kruszywa oraz równiarki,

- rozścielony doziarniający materiał wymieszać bronami talerzowymi w jednorodną masę ze spulchnioną istniejącą nawierzchnią, skrapiając jednocześnie z wodą  z beczkowozów  w celu zapewnienia mieszance wilgotności optymalnej,

- sprofilować za pomocą równiarki i dokładnie zagęścić wymieszaną masę walcami ogumionymi lub gładkimi.

       8.  Roboty  wykończeniowe  powinny  być  zgodne  z  niniejszą specyfikacją techniczną wykonania  i  odbioru  usług. Do robót wykończeniowych należą prace związane z dostosowaniem wykonanych robót do istniejących warunków terenowych, takich jak:

            - niezbędne uzupełnienia zniszczonej w czasie robót roślinności (zatrawienia)

              krzewów, drzew, rowów czy poboczy,

            - roboty porządkujące otoczenie terenu robót.             

    6. Kontrola jakości robót.

       1. Ogólne   zasady  kontroli  jakości  robót  podano w niniejszej Specyfikacji technicznej

           wykonania i odbioru robót budowlanych.

       2. Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien:

           - uzyskać  wymagane  dokumenty,  dopuszczające  wyroby  budowlane  do  obrotu i powszechnego stosowania (certyfikaty na znak bezpieczeństwa, aprobaty techniczne, certyfikaty zgodności, deklaracje zgodności, ew. badania materiałów przez dostawców itp.),

         - wykonać badania materiałów przeznaczonych do wykonania robót,

           Wszystkie dokumenty oraz wyniki badań Wykonawca przedstawi inspektorowi  

            nadzoru do akceptacji.

      3. Badania w czasie robót, częstotliwość badań i pomiarów, które należy wykonać w  czasie robót:

         1/ Wyznaczenie  powierzchni  do naprawy – 1 raz – tylko niezbędna powierzchnia,

         2/ Roboty przygotowawcze – ocena ciągła – wg  pktu.  5,

         3/ Wykonanie naprawy nawierzchni (remontu cząstkowego, profilowania, naprawy

             kapitalnej, odnowy) - ocena ciągła – wg pktu 5,

         4/ Roboty wykończeniowe  - ocena ciągła – wg. pktu 5.

             Badania  i  pomiary  w  czasie robót powinny uwzględniać zalecenia Specyfikacji technicznej oraz inspektora nadzoru.    

   7. Ogólne zasady obmiaru robót.

       Podano w niniejszej Specyfikacji technicznej wykonania i obmiaru usług, zaś jednostką obmiarową jest m² (metr kwadratowy)wykonanej naprawy nawierzchni.

   8.Odbiór robót.

      Ogólne zasady odbioru robót podano w niniejszej Specyfikacji technicznej wykonania i odbioru usług. Usługi uznaje się za wykonane zgodnie dokumentacją, Specyfikacją techniczną i wymaganiami inspektora nadzoru, wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji według pktu 6 dały wyniki pozytywne.

      Odbiór tych robót powinien być zgodny z wymaganiami specyfikacji technicznej.

  9. Podstawa Płatności.

      Cena jednostki obmiarowej tj. wykonania 1 m² naprawy nawierzchni obejmuje:

-         prace pomiarowe i roboty przygotowawcze.

-         oznakowanie robót,

-         przygotowanie podłoża,

-         dostarczenie materiałów i sprzętu,

-         wykonanie naprawy nawierzchni według ustaleń specyfikacji technicznej,

-         przeprowadzenie pomiarów i badań wymaganych w niniejszej specyfikacji technicznej,

-         odwiezienie sprzętu.

 10. Przepisy związane:

      1)Normy.

         1/ PN-B-02480      Grunty budowlane. Określenia, symbole, podział i opis gruntów

         2/ PN-B-04452      Grunty budowlane. Badania polowe

         3/ PN-B-04481      Grunty Budowlane. Badania próbek gruntu

         4/ PN-B-04493      Grunty Budowlane. Oznaczenia kapilarności biernej

         5/ PN-B-06714-15 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie składu ziarnowego

         6/ PN-B-06714-28 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartości siarki metodą bromową

         7/ PN-B-06731      Żużel wielkopiecowy kawałkowy. Kruszywo budowlane i drogowe. Badania techniczne.

         8/ BN-64/8931-01 Drogi samochodowe. Oznaczenie wskaźnika piaskowego

         9/ BN-75/8931-03 Pobieranie próbek gruntów do celów drogowych i lotniskowych

       10/ BN-70/8931-05 Drogi samochodowe. Oznaczenia wskażnika nośności gruntu jako podłożą nawierzchni podatnych

       11/ BN-77/8931-12 Oznaczenie wskaźnika zagęszczenia gruntu.

     2)Inne Materiały jak podręczniki i przepisy utrzymania dróg.